Sama wojna miała związek z nieuregulowanym statusem państwa zakonnego. Po pokoju toruńskim w 1466 roku, zakon krzyżacki uznał się lennikiem Korony Polskiej. Jednakże zakon formalnie podlegał także cesarzom rzymskim i papieżom. Tę podwójną podległość próbował wykorzystać cesarz Maksymilian I Habsburg, który walcząc z Jagiellonami o wpływy w Europie Środkowej, w 1501 oficjalnie zakazał wielkiemu mistrzowi Fryderykowi Wettynowi, jako księciu Rzeszy, złożenia hołdu lennego królowi Polski Janowi Olbrachtowi.
Albrecht Hohenzollern wysunął wobec Polski pretensje terytorialne, żądając zwrotu Prus Królewskich i Warmii oraz wypłacenia odszkodowania za 50 lat polskiej okupacji po 30 tysięcy guldenów rocznie. 11 grudnia 1519 sejm walny obradujący w Toruniu uchwalił rozpoczęcie wojny z Krzyżakami. Wojska polskie uderzyły przez Pomezanię, w kierunku Królewca. Wojska zakonne zaś ruszyły na Braniewo. Był wczesny ranek Noworoczny 1520 roku, gdy przy obficie padającym śniegu licząca 160 konnych i 30 pieszych grupa Krzyżaków, prowadzonych przez samego wielkiego mistrza Albrechta Hohenzollerna, przedzierając się przez zaśnieżoną drogę, szła z Królewca do Braniewa. Plan ataku na Braniewo mistrz Albrecht przygotowywał w ścisłej tajemnicy i wyruszył z Królewca pod wieczór 31.12.1519 r.
Nad ranem przemarznięci i zmęczeni dotarli do karczmy w jednej z podbraniewskich wiosek (dzisiaj ono nazywa się Siedlisko), skąd wysłany został zwiadowca do Braniewa. Po powrocie zameldował Albrechtowi to na co liczył on od samego początku podejmując tą ryzykowną wyprawę – bramy Starego Miasta są otwarte i niestrzeżone! Śnieg tłumił hałas zbliżających się Krzyżaków i dlatego niespodziewanie o 7 rano pojawili się naprzeciw mostu na Pasłęce i przez Bramę Młyńską wkroczyli do Starego Miasta. Zostali zauważeni zbyt późno przez miejskiego skarbnika Fabiana Gert, który na próżno usiłował podciągnąć zwodzony Most Młyński, a swoją próbę przypłacił śmiercią.
Krzyżacy szybko wkraczają na rynek hałasując bębnami i trąbami, oznajmiają miastu o swojej obecności. Radni i większość mieszkańców zgromadziła się na noworocznej mszy w kościele św. Katarzyny, a teraz zaskoczeni zamykają wrota świątyni. Wielki Mistrz trzykrotnie wzywa ich do wyjścia, co w końcu widząc beznadziejność sytuacji Braniewianie czynią po zagwarantowaniu bezpieczeństwa. Wszelki opór wydaje się beznadziejny, a obecny na mszy wójt krajowy Fabian von Maulen podporządkowuje się Albrechtowi przekazując zamek biskupi, przez co podejrzewano go później o zdradę. Na zamku Albrecht zgromadził cały zarząd przekonując, że zajął Braniewo w uzgodnieniu z biskupem i wiedzą papieża. Na rynku rajcy na czele z burmistrzem Filipem Teschnerem i mieszkańcy musieli złożyć przysięgę Albrechtowi jako nowemu panu. Wielki Mistrz nakazał mieszczanom, aby dostarczyli na zamek wszelką posiadaną broń. Albrecht odjechał jeszcze tego samego dnia, a dowódcą załogi został Fryderyk von Heydeck, którego siedzibą stał się miejscowy zamek.
Zajęcie Braniewa, które było dla Albrechta „kluczem do całego kraju”, miało istotny wpływ na przebieg tej, ostatniej wojny polsko-krzyżackiej. Mimo zawarcia rozejmu w 1521 r. Braniewo zostało w rękach Krzyżaków, aż do kwietnia 1525 r., gdy to wielki mistrz Albrecht Hohenzollern złożył tzw. „hołd pruski” królowi polskiemu Zygmuntowi I Staremu. Ciekawostką jest fakt, że posłem biskupa warmińskiego Fabiana Luzjańskiego - który próbował przekonać Albrechta o bezprawności jego działań - wysłanym do Braniewa w dniach 4-5.01.1520 r. był kanonik warmiński Mikołaj Kopernik.
W roku zaś 1521 (czyli dokładnie 500 lat temu) miało miejsce także krzyżackie oblężenie Olsztyna. Krzyżacy po skoncentrowaniu w Braniewie 4 tys. piechoty, 600 jazdy kopijników i 400 strzelców ruszył w kierunku Dobrego Miasta i spalili Jeziorany. W styczniu 1521 Krzyżacy pokonali Polaków pod murami Lubawy. Następnie zajęli Nowe Miasto Lubawskie, które poddało się bez walki i uderzyli na Mazowsze w okolicach Żuromina oraz Mławy. Po 26 stycznia krzyżacki oddział Wilhelma von Schaumburga bezskutecznie szturmował fortyfikacje miejskie Olsztyna przygotowanego do obrony przez administratora kapitulnego Mikołaja Kopernika, który ściągnął z Elblaga do obrony 17 hakownic.
Wojciech Jaroszek, kzs
Komentarze (1)
Dodaj swój komentarz