Panel "Rosja stan umysłu" prowadzony był przez dziennikarkę Magdalenę Rigamonti. Prelegentami byli: katolicki publicysta Tomasz Terlikowski, były dyrektor stacji Religia.tv ks. Kazimierz Sowa oraz Wacław Radziwinowicz, wieloletni korespondent "Gazety Wyborczej" w Moskwie.
- Mała w Polsce jest wiedza o Rosji. Mamy dużo uprzedzeń, dużo obaw, ale nie posiadamy tego "klucza" do zrozumienia tego narodu - rozpoczął Radziwinowicz. Dziennikarz w 2015 roku otrzymał nakaz opuszczenia Rosji. Był korespondentem Gazety Wyborczej przez 18 lat.
Prelegenci wspomnieli o oligarchicznym systemie kraju Putina i przejmowaniu mediów przez "propagandową machinę".
- W Rosji się przejmuje biznesy w bardzo prosty sposób: najpierw daje się ultimatum, później właściciel poddaje się lub ucieka za granicę. W taki sposób Putin przejął bardzo popularną telewizję NTV - mówił ks. Sowa. - Po przejęciu tej telewizji nie było żadnej manifestacji.
Rozmowa zeszła także na rolę religii (oraz prawosławnych patriarchów) w życiu Rosjan.
- Sam Putin w swoich rozmaitych opowieściach opowiada "jestem ochrzczony". Ten element jest dość istotny. Jeszcze w 2014 roku patriarcha Cyryl przez pierwsze kilkanaście dni był ostrożny. Dopiero po jakimś czasie dołączył do wspierających Putina. Teraz sytuacja wygląda inaczej. Jedyny hierarcha, który bezpośrednio nie poparł inwazji na Ukrainę, tylko wahał się, patriarcha Hilarion, został wysłany do Budapesztu. Tam jest całe 9 parafii - mówił Tomasz Terlikowski.
- Na to trzeba spojrzeć troszeczkę inaczej. Cerkiew praktycznie walczy o wpływy, stara się stać kimś ważnym. Starają się hierarchowie mieć przywileje państwowe. Gdy do miasta przybywa patriarcha jest ono zamykane, jakby przyjechał Putin. To pokazuje że oni mają władzę - dodał Radziwinowicz.
Redaktor opisał także inną wiarę Rosjan, która jest - według niego - znacznie ważniejsza i popularniejsza od prawosławia.
Goście - Tomasz Terlikowski, Wacław Radziwinowicz, ks. Kazimierz Sowa - dyskutowali na temat rosyjskiej mentalności
- Zdecydowana większość Rosjan mówi tak: jestem prawosławny, ale dlatego, bo jestem Rosjaninem. To się uważa za kwestię równoważną. Oczywiście osoby innego wyznania, jak muzułmanie, tak nie mówią. Prawda jednak jest zupełnie inna. Jeżeli jest święto - najważniejsza jest Pascha, czyli Wielkanoc - na liturgię do moskiewskich cerkwii idzie może 3% ludzi. Państwo chciałoby podnieść rangę cerkwi, ale jako instytucji ideologicznej. Tak naprawdę Rosjanie mają zupełnie inną religię. Jest to tak zwane "pabiedobiesje", czyli "opętanie zwycięstwem". Najważniejszą religią Rosjan jest 9 maja 1945 roku - tłumaczył Radziwinowicz.
Według dziennikarza to właśnie kult zwycięstwa dominuje życiem Rosjan, którzy "nie widząc przyszłości, patrzą w przeszłość".
- Wojna prowadzona dzisiaj na Ukrainie jest największym na świecie działaniem rekonstrukcyjnym. Wojna w Ukrainie jest odtworzeniem 1945 roku: łatwym zwycięstwem nad tymi samymi "nazistami". To jest w zasadzie wymysł propagandy: nazizm na Ukrainie. Zełeński, z pochodzenia Żyd, w jego otoczeniu znajdują się także ludzie z takim pochodzeniem. Trzeba było "wygenerować" to zagrożenie, z którym w 1945 wygrali.
Następnie przyszła pora na pytania od publiczności. Jeden z uczestników panelu zapytał o to, co zmieniło się w poparciu Putina po 24 lutego (data rozpoczęcia agresji rosyjskiej na Ukrainę).
- To pytanie na trzy tygodnie tłumaczenia - zażartował Radziwinowicz. - Prawdziwe poparcie dla Putina jest bardzo wysokie, nieustające, zawsze powyżej 50%. Gdy jest pokój i spokój ono przygasa. Awantury wojenne podbijają do 80%.
Redaktor wspomniał także o "nowym rodzaju" człowieka, który według rosyjskiego socjologa, Lwa Gudkowa, powstał w kraju Putina.
- Gudkow przedstawił koncepcję Homo Putinus - tak jak był Homo Sovieticus - człowiek Putina. Jest on złożony w większości z kompleksów. Ci ludzie, którzy mają teraz po 40, 50 lat przeżyli dwie katastrofy: rozwalił im się Związek Radziecki, a potem nadeszły czasy "demokracji", które wielu utożsamia z biedą. Dzisiejszy Rosjanin to człowiek podstępny i mściwy. Prościej jest wysłuchać kogoś, kto mówi że "oni" są za to winni niż to, że nie udało się przejść przez katastrofy, a teraz przechodzą przez trzecią.
Zapytany o kontakty, które zdobył w ciągu 18 lat przebywania w Moskwie, Radziwinowicz odpowiedział: - Pierwszą ofiarą agresji Putina nie jest Czeczenia czy Gruzja. Jest nią europejska Moskwa. Tego nie ma. Wszystkie moje adresy są teraz nieważne - ludzie albo zginęli, albo siedzą, albo wyemigrowali. Ja słyszę ich głosy, ale z Łotwy, z Pragi. Dobra publicystyka rosyjska istnieje, ale poza granicami. Nieprzypadkowo Putin zaczął od nich - zniszczył wolną publicystykę, a potem "hulaj dusza".
Goście rozmawiali także o tym, jak prezydentowi Rosji, Władimirowi Putinowi udało się "zamieszać" w głowie Rosjanom.
- Rosjanom rozpadł się świat, widzimy nostalgię po Sowietach. Putin zaczął bardzo sprawnie wykorzystywać obrazy, mity historię z czasów sowieckich i wcześniej - wspomniał Terlikowski.
- Dzisiaj człowiek rosyjski nie ma przyszłości. Co mu proponuje jego państwo? Przeszłość. Dlatego ideologią kraju stała się wojna - dodał Radziwinowicz.
Kolejne pytanie dotyczyło tego, co musi się wydarzyć, by Rosja się zmieniła.
- Nie bardzo wiem i nikt tego nie wie, jaki jest klucz do zmiany Rosji. Najważniejszą rzeczą jest - jasne - nie dać wygrać wojny w Ukrainie. Żeby przetrwała jako kraj niepodległy i niezależny od Moskwy. To może być ten moment, w którym dotrze do Rosjan że projekt odbudowy imperium jest niemożliwy do zrealizowani - tłumaczył.
Według byłego korespondenta GW w Moskwie, ważną kwestią jest także dążenie do uniknięcia "putinizacji" innych krajów, w tym Polski.
- Gdy wróciłem do Polski w 2016, po latach propagandy w rosyjskich mediach, obejrzałem po raz pierwszy od dawna wiadomości. Zacząłem się zastanawiać: "Dlaczego telewizja rosyjska mówi do mnie po polsku?".
Komentarze (20)
Dodaj swój komentarz