Kto dziedziczy spadek i w jakiej wysokości?

Dziedziczenie ustawowe a testament

W przypadku gdy zmarły pozostawił po sobie testament, sprawa jest dość oczywista. Właściciel dóbr sam decyduje o tym, co komu przekazać i w jakiej ilości. Ma również prawo wydziedziczyć dowolnego członka rodziny i nie pozostawić mu nic po sobie. Warto zaznaczyć, że nieuwzględnienie danej osoby w testamencie nie jest jednoznaczne z wydziedziczeniem. Dopiero kiedy zmarły wyraźnie zaznaczy, że nie chce, aby tej osobie przypadał udział w spadku, to nie może ona liczyć na żadne korzyści majątkowe.
W sytuacji, gdy nie ma testamentu, to prawo do dziedziczenia przechodzi na najbliższą rodzinę. Nie oznacza to jednak, że sami mogą rozporządzać majątkiem zmarłego. To w trakcie postępowania spadkowego sąd określi komu, co i w jakiej części przypada.

Kto dziedziczy ustawowo?

Dziedziczyć ustawowo można wyłącznie w dwóch przypadkach. Pierwszy z nich ma miejsce wtedy, kiedy zmarły nie pozostawił po sobie testamentu. Natomiast drugi, gdy osoby uwzględnione w testamencie nie chcą bądź nie mogą przyjąć spadku. Zgodnie z polskim prawem spadkowym ustalona została kolejność, w której rodzina może dziedziczyć po zmarłym.

1. Dzieci wraz z małżonkiem. Dzieci dziedziczą spadek w tej samej wysokości co małżonek, którego część nie może być mniejsza niż 25% całości.

2. Małżonek i rodzice. Jeżeli zmarły nie miał dzieci, to spadek należy się jego małżonkowi i rodzicom. Każdy rodzic otrzymuje po 25%, reszta przypada małżonkowi.

3. Rodzice i rodzeństwo. W przypadku, gdy zmarły nie miał dzieci, ani małżonka bądź ten zmarł przed nim, to udział w spadku przysługuje rodzicom. Jeżeli nie mogą przyjąć spadku, ponieważ np. nie żyją, to spadek otrzyma rodzeństwo zmarłego w równej części.

4. Dziadkowie. Choć rzadko żyją dłużej niż wnukowie, to również takie sytuacje się zdarzają. Jeżeli nie ma możliwości przekazania spadku wcześniej wspomnianym członkom rodziny, to właśnie dziadkowie mają pierwszeństwo dziedziczenia. Jeżeli żyje tylko jedno z dziadków, to drugie otrzymuje połowę. Reszta przypada zstępnym nieżyjącego (każdy jego kolejny potomek).

5. Pasierbowie, czyli dzieci przysposobione w małżeństwie. Jeżeli zmarły miał więcej niż jednego, to spadek dzielony jest po równo. Zstępni pasierbów nie mają możliwości dziedziczenia.

6. Skarb Państwa i Gmina. Kiedy zmarły nie miał rodziny, to jego majątek przejmuje gmina zgodna z ostatnim miejscem jego zamieszkania. Jeżeli nie można ustalić adresu, to spadek w całości przechodzi na rzecz Skarbu Państwa.

Odmowa przyjęcia spadku

Każdy spadkobierca może zrezygnować z przyjęcia spadku. Szczególnie jeśli istnieje podejrzenie, że zmarły pozostawił po sobie nie tylko dobra, ale również zobowiązania finansowe. Jeżeli dana osoba podejmie taką decyzję, to prawo spadkowe przechodzi na kolejnych członków rodziny, którzy także mogą odmówić jego przyjęcie.
Alternatywą jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W takim wypadku spadkobierca przyjmuje zarówno zgromadzone dobra, jak i długi. Jednak będzie spłacał je tylko do równowartości spadku. Nie będzie więc musiał spłacać zobowiązań z własnego majątku. Spadkobierca zobowiązany jest złożyć odpowiednie oświadczenie.