Konstytucja 3 maja została uchwalona w roku 1791 i regulowała ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Przyjmuje się, że dokument był drugim tego typu na świecie. Po konstytucji amerykańskiej z 1787 r. Konstytucja 3 maja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną i ograniczyła znacząco demokrację szlachecką. Ważnym skutkiem uchwalenia ustawy było zniesienie liberum veto. Przypomnijmy, że ta zasada ustrojowa pozwalała każdemu z posłów do zrywania obrad Sejmu i tym samym odwoływania wszystkich podjętych na nim uchwał.
Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za święto jeszcze w roku 1791. W okresie zaborów obchodzenie święta było zakazane. Polacy, którzy złamali zakaz musieli liczyć się ze srogą karą. W roku 1892 tajna policja rosyjska aresztowała w Warszawie nauczyciela Stanisława Mieczyńskiego i wysłała go na trzyletnią zsyłkę do Odessy. Powód? Złożenie bukietu fiołków, mające upamiętnić dokument z 1791 roku.
Po odzyskaniu niepodległości rocznica Konstytucji 3 maja została ponownie uznana za święto narodowe. Potem przyszła II wojna światowa i święto ponownie zostało objęte zakazem. Po ustaniu działań wojennych 3 maja obchodzono krótko, bo do 1946 roku. Od tego momentu władze zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były brutalnie tłumione. Oficjalnie święto zniosła ustawa z 18 stycznia 1951 o dniach wolnych od pracy.
Od ponad 30 lat możemy już swobodnie czcić jeden z najważniejszych dokumentów w dziejach Polski. Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990 roku. Ówczesne obchody święta 3 maja w Warszawie na pl. Zamkowym odbyły się w obecności Wojciecha Jaruzelskiego, który pełnił wtedy urząd prezydenta RP.
W warszawskim Archiwum Głównym Akt Dawnych przy ul. Długiej przechowywane są trzy oryginalne rękopisy Konstytucji 3 maja. Nie stanowią osobnej książki, lecz wchodzą w skład obszernych ksiąg zawierających zestawy dokumentów z tamtej epoki (możemy je znaleźć tutaj).
Komentarze (15)
Dodaj swój komentarz