UWM świętował 20-lecie Polski w Unii Europejskiej [ZDJĘCIA]

Tuż po tym, gdy 17 października w kortowskim Centrum Konferencyjnym wybrzmiała „Oda do radości” w wykonaniu Studia Wokalnego UWM i minęło pierwsze wzruszenie, przyszedł czas na cykl wydarzeń, którymi społeczność uniwersytecka zachęcała do tego, by z wdzięcznością spojrzeć na drogę, którą Polska przebyła, aby dołączyć do wspólnoty europejskiej. Ale była to też okazja, by myślami wybiec w przyszłość – zastanowić się, jakiej Europy chcemy dla kolejnych pokoleń.

– W tym roku obchodzimy wyjątkowy jubileusz – 20 lat Polski w Unii Europejskiej. Stąd nasza inicjatywa – jako ministerstwa – żeby w różnych ośrodkach akademickich pokazać, czym jest dla nas UE i czym jest ona dla młodych ludzi. Takie wydarzenia organizujemy w Olsztynie, Zielonej Górze, Częstochowie i w kilku innych miastach. Wszędzie odbywają się ciekawe debaty i dyskusje podsumowujące to, co już było, ale przedstawiające także wnioski na przyszłość. Rozmawiamy o tym, jak Unia powinna się zmieniać i co nam da w przyszłości. Dziś mamy inne problemy – wyzwania klimatyczne i te związane z migracją, a uniwersytety są tym miejscem, gdzie odpowiedzi na te wszystkie pytania powinny być przedstawiane, a później wdrażane przez decydentów politycznych – mówił na UWM Damian Syjczak, szef gabinetu ministra nauki. On także – w imieniu ministra Dariusza Wieczorka – powitał gości zebranych na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim.

20 lat powodów do dumy

Zaproszenie do wspólnego świętowania przyjęli prof. Jerzy Buzek, były premier i przewodniczący Parlamentu Europejskiego, dziennikarka Dorota Wellman oraz Radosław Kotarski, popularyzator nauki. W czasie debaty otwierającej obchody jubileuszu obecności Polski w strukturach Unii Europejskiej towarzyszył im prof. Jerzy Przyborowski, rektor UWM.

Prof. Jerzy Buzek, który był jedną z osób, która wprowadzała Polskę do Unii Europejskiej, przyznał, że przed akcesją nie brakowało głosów krytycznych i wyzwań (związanych choćby z wymogiem dostosowania polskiego prawa do norm unijnych, uzyskaniem niezbędnych certyfikatów, poświadczeń itp.). Jak zaznaczył, konieczne było wykonanie ogromnej pracy, by negocjacje zadowoliły jak największą część społeczeństwa. W żartobliwy sposób opowiedział choćby o tych, które przepłacił przeziębieniem, a które odbywał na balkonie w czasie imienin swojego kuzyna. Okoliczności były zabawne, ale sprawa – poważna i determinująca losy Polski w UE. Chodziło o liczbę głosów, które do dyspozycji będzie miał nasz kraj w czasie podejmowania unijnych decyzji. Były premier przestrzegał, by korzyści płynących z naszego uczestnictwa w sojuszu nie sprowadzać do korzyści czerpanych z funduszy unijnych, bo prawdziwe zyski są kilkakrotnie wyższe.

Na to, by Unii nie oceniać tylko wysokością otrzymanych dofinansowań, zwracała także uwagę Dorota Wellman.

– Chciałabym, żebyśmy w naszej dyskusji pamiętali, że nie mówimy tylko o korzyściach finansowych. To nie jest „unia korzyści”, ale przede wszystkim„unia wartości” – mówiła. – W sprawach praw i równości kobiet oraz równości płac jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia, tak jak w sprawach obywatelskich. Państwo i UE mają stać na straży, żeby każdy obywatel był traktowany tak samo.

Prof. Jerzy Przyborowski, rektor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego mówiąc o szansach, które pojawiły się przed polską nauką, zwrócił uwagę na wzrost konkurencyjności uczelni.

– Wyszliśmy na świat dzięki poprawie infrastruktury badawczej – zaznaczył prof. Przyborowski i dodał, że wpływ na rozwój nauki miała także współpraca międzynarodowa. – Możliwość swobodnej wymiany myśli, wyjazdów i przyjazdów jest absolutnie nie do przecenienia. Mieliśmy mnóstwo trudności z przystosowaniem się do europejskiej ramy kwalifikacji, ale dzisiaj nasze dyplomy są uznawane w całej Unii.

Zdaniem prof. Przyborowskiego edukacja przyszłości musi iść w parze z wartościami: tolerancją, równością i szacunkiem.

Radosław Kotarski, który jako popularyzator nauki ma regularny kontakt z młodymi ludźmi, przedstawił ich stosunek do UE, posługując się porównaniem do... działającej klimatyzacji. Kiedy jest i funkcjonuje bez problemu – przekonywał – nie zwraca się na nią uwagi, ale gdyby zniknęła, pojawiłby się duży problem.

– Używam materiałów i sposobów, które opierają się na dotarciu do mechanizmu dopaminowego przez potencjalną stratę – mówił. – Aby krzewić ważne informacje, docieram więc do motywacji negatywnej – co by się stało, gdyby Unii Europejskiej nie było?

– Macie wątpliwości i uważam, że to super! – zwrócił się z kolei do młodzieży prof. Buzek. – Nie porównujecie Unii Europejskiej do tego, co było wcześniej, ale do pewnego idealnego stanu, idealnej Europy, która wam się marzy.

Zapytany o wyzwania, które przed Unią, prof. Buzek mówił o potrzebie utrzymania jednolitego statusu, walce o system wartości, inwestycjach w innowacyjność i technologie, stabilność gospodarczą, ale także o racjonalnym spojrzeniu na kwestie związane z tożsamością.

– O UE mówi się od początku – zjednoczeni w różnorodnościach. Musimy to uwzględniać, jeśli chcemy bezpiecznie prowadzić Europę – tłumaczył były premier, dodając, że w kontekście wojny na Wschodzie konieczna jest troska o obronę cywilną czy energetykę. – Mamy też nowe wyzwania, tutaj, na ziemi warmińskiej, kluczowe – zadbać o rolnictwo i bezpieczeństwo żywieniowe. Tego nie można zaniedbywać.

Dyskusje o ważnych sprawach

Uniwersyteckie mury byłyby puste, gdyby nie toczyły się w nich rozmowy na tematy, które są najważniejsze dla społeczeństwa. Świętowaniu towarzyszyła zatem refleksja o szansach i wyzwaniach związanych z naszą obecnością w UE.

W panelu zatytułowanym „Inwestycje z mocą zmian” spotkali się Radosław Król – wojewoda warmińsko-mazurski, Marcin Kuchciński – marszałek województwa, Radosław Zawadzki – zastępca prezydenta Olsztyna oraz prof. Jerzy Przyborowski – rektor UWM. Rozmawiali przede wszystkim o tym, jaki wpływ na społeczność regionu miało dołączenie Polski do UE: otwarcie granic, możliwość korzystania z funduszy unijnych i współpracy międzynarodowej. Panel służył także wskazaniu priorytetów na przyszłość, wśród których wskazywano m.in. zieloną transformację miast i cyfryzację, rozwój OZE i transportu, konieczność ochrony środowiska i budowania społeczeństwa obywatelskiego.

W murach UWM toczyła się także rozmowa o gospodarce. Zaproszeni do niej zostali: Justyna Sarna-Pezowicz, Wiktor Wójcik, prezes zarządu Warmia i Mazury Sp. z o.o., operatora Portu Lotniczego Olsztyn-Mazury, Marta Wangin, dyrektorka Centrum Współpracy z Otoczeniem Społeczno-Gospodarczym UWM oraz Roksana Prusaczyk, prezeska firmy PR Interactive, specjalistka od odnawialnych źródeł energii.

Uczestnicy panelu podkreślali możliwość rozwoju wspieraną unijnymi dofinansowaniami oraz zmiany w świadomości Polaków – wzrost przedsiębiorczości i innowacyjności czy większą otwartość na wyzwania związane z ochroną środowiska.

Kolejnym z paneli dyskusyjnych, w czasie którego dyskutowano o tym, jak wiele zmieniło się od 2004 roku, był ten poświęcony nauce. Goście (prof. Justyna Żulewska, prof. Andrzej Krankowski i prof. Mariusz Stolarski z UWM oraz Iwona Kieda z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie) mówili zarówno o prowadzonych w ich jednostkach innowacyjnych badaniach odpowiadających na wyzwania współczesności, jak i o tym, jak mobilność naukowców i studentów wpływa na przepływ wiedzy oraz staje się paliwem dla indywidualnego rozwoju.

W debacie „Otwarte granice – otwarte możliwości” o możliwościach wymiany studenckiej dzięki przynależności do UE rozmawiali z kolei Anna Dąbrowska, koordynatorka Uczelnianego Programu Erasmus+ z Biura ds. Współpracy Międzynarodowej UWM, dr Dobrochna Ossowska-Salamonowicz, jedna z koordynatorek programu Erasmus+ na Wydziale Prawa i Administracji, Dawid Wierzbicki, doktorant ze Szkoły Doktorskiej oraz Dominik Jeffrey Rimaszauskas, student korzystający z programu wymiany.

Filmowe opowieści o byciu Europejczykiem

Podczas czwartkowego wydarzenia Aula Kongresowa UWM zamieniła się na chwilę w salę kinową. Na ekranach wyświetlone zostały filmy, których autorzy w najciekawszy i najbardziej kreatywny sposób odpowiedzieli na pytanie o to, jak dołączenie przez Polskę do Unii Europejskiej wpłynęło na ich życie. Autorem najlepszego nagrania okazał się Wojciech Cylka, student dziennikarstwa. Drugie miejsce zajęła Karolina Mucha, a trzecie – Piotr Piotrowski. Wszyscy zostali nagrodzeni upominkami i voucherami do wykorzystania w sklepach należących do sieci X-com.

W swoich nagraniach młodzi ludzie podkreślali, że doceniają zarówno małe i wielkie inwestycje, dzięki którym ich życie stało się łatwiejsze, jak i fakt, że stają przed ogromnymi możliwościami wynikającymi z otwartych granic i swobodnego przepływu towarów. Wielu z nich nie zna świata „sprzed Polski w UE”, ale też – jak mówi narratorka filmu, który zwyciężył w konkursie – nawet nie chcą oni sobie wyobrażać tego, jak wyglądałby nasz kraj, gdybyśmy nie przystąpili do wspólnoty europejskiej.

Młodzi znają się na Unii

W świętowanie 20-lecia Polski w UE uniwersytecka społeczność włączyła osoby z całego regionu i w różnym wieku. Z myślą o uczniach ze szkół ponadpodstawowych odbył się konkurs wiedzy o Unii Europejskiej. Aby zachęcić młodych ludzi do namysłu nad tym, jaki wpływ ma przynależność do sojuszu, organizatorzy poprosili o przygotowanie prac pisemnych na jeden z dwóch tematów: „Co Unia Europejska zmieniła w twoim życiu?” lub „Jak widzisz Unię Europejską za kolejne 20 lat?”. Drugim etapem konkursu był test, który odbył się w Centrum Konferencyjnym. Swoją wiedzą pochwalili się przed publicznością uczniowie ze szkół średnich z Olsztyna, Pasłęka, Ostródy, Pisza i Kurzętnika. Z pytaniami mierzyli się nie tylko uczestnicy konkursu, ale i publiczność.

Aż dwa miejsca na podium (pierwsze i trzecie) przypadły zespołom z klasy 3d III Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie. Srebrny medal wywalczyła natomiast reprezentacja Technikum im. Noblistów Polskich z Zespołu Szkół Zawodowych z Kurzętnika.

Poznawanie kultur to poznawanie kuchni

Podczas uniwersyteckich obchodów jubileuszu dołączenia Polski do Unii Europejskiej nie zabrakło też tego, co ma ogromny wpływ na kształtowanie naszej tożsamości, czyli kultury. A ponieważ nie ma kultury bez kuchni, to do wspólnego gotowania i smakowania zachęcał uczestników wydarzenia Mikołaj Rey, świetny kucharz i piewca kuchni regionalnej. Za asystentów mając rektora UWM i Izabellę Krzan (prezenterkę telewizyjną pochodzącą z Olsztyna), uczył zebranych przygotowywać polsko-francuskie burgery z kaczką. Spotkanie wykorzystał m.in. do tego, by zachęcać do korzystania z żywności wysokiej jakości od lokalnych producentów.

Mikołaj Rey podzielił się też wieloma ciekawostkami na temat kuchni europejskiej, przy okazji rozprawiając się z błędami i mitami. Upominał się o to, by nie przypisywać hamburgerom amerykańskiego pochodzenia i zdradził, że szynka typu prosciutto obecna jest w polskiej kuchni od 800 lat – to wciąż za mało znany współczesnym Polakom… kumpiak. Kucharz wielokrotnie dawał wyraz swojemu przekonaniu, że chwaląc cudze, zapominamy o swoim. Tymczasem, jak przypominał, naszym ogromnym bogactwem są np. owoce jagodowe i polskie sady.

– Jeśli europejskość ma mieć sens, to musi być tworzona oddolnie – podkreślał Mikołaj Rey. I zachęcał: – Spotkajmy się, poznajmy się, pouczmy razem.

Muzyczny powrót do przeszłości

Zespół Pieśni i Tańca „Kortowo”, Orkiestra Uniwersytecka oraz Studio Wokalne zaprosiły uczestników wydarzenia do wspólnej podróży w muzyczną przeszłość. Zaprezentowały one utwory, które w 2004 roku, roku dołączenia Polski do UE, cieszyły się popularnością w Polsce, Europie i na świecie. Rafał Krauze, dyrygent uniwersyteckiej orkiestry, stał się przewodnikiem po listach przebojów, a przy okazji i po krajach, których muzykę mieliśmy okazję poznawać. I jak to zwykle bywa podczas takich wydarzeń, można było wspólnie wyśpiewać znane teksty – polską muzykę reprezentowały utwory Lady Pank, Kasi Kowalskiej, Edyty Bartosiewcz i Krzysztofa Krawczyka oraz Sistars.

Artystyczne wydarzenie w wykonaniu agend Akademickiego Centrum Kultury podsumowało europejskie święto na UWM, przypominając o potencjale, który kryje się w bogactwie kultury, do której dostęp umożliwiają m.in. otwarte granice i... głowy.

Wydarzenie dofinansowane zostało przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.