Zgodnie z postanowieniem traktatu wersalskiego z 1919 r. ludność części powiatów Prus Wschodnich miała przy urnach opowiedzieć się za przynależnością do Polski lub Niemiec. Wynik plebiscytu był dla Polski druzgocący.
Wysoka Brama w dniu plebiscytu
Obszar plebiscytowy obejmował trzy powiaty na Warmii (miasto Olsztyn, powiaty ziemskie olsztyński i reszelski), osiem powiatów na Mazurach (ostródzki, nidzicki, szczycieński, piski, ełcki, olecki, giżycki i mrągowski) oraz cztery powiaty na Powiślu (suski, kwidzyński, sztumski i malborski).
Niemiecka propaganda przed lokalem wyborczym w Olsztynie
W samym okręgu olsztyńskim za Niemcami oddano ponad 363 tysiące głosów, za Polską niecałe 8 tysięcy. Z kolei w powiecie Oleckim na 30 tysięcy oddanych głosów na Polskę zagłosowały tylko 2 osoby. Najwięcej osób za Polską głosowało w powiatach sztumskim (19,07 proc.) i olsztyńskim (13,46 proc.).
Przed lokalem wyborczym w Olsztynie
Przyczyn plebiscytowej porażki Polski było kilka. Przede wszystkim na tereny plebiscytowe. Niemcy ściągnęli blisko 100 tysięcy emigrantów głównie z Zagłębia Ruhry, a urodzonych na Mazurach przed 1905 rokiem. Było to ok 40% ogółu głosujących w powiatach mazurskich. Kolejną przyczyną była rozpoczęta 4 lipca 1920 roku ofensywa Armii Czerwonej na polskie ziemie. Dawało to niemieckiej propagandzie argument do określania Polski jako państwa sezonowego, które niedługo zostanie podbite.
Przemarsz angielskiej kapeli wojskowej w Olsztynie. Referendum nadzorowane było przez przedstawicieli zwycięskich mocarstw I wojny światowej
Istotnym elementem przegranej było też przygotowanie samych kart do głosowania na których nie głosowało się za Niemcami, a Prusami Wschodnimi. Szczególne było to dla Mazurów, którzy mieli wybór między doskonale znanymi Prusami Wschodnimi, a odrodzoną Polską z którą w zdecydowanej większości nie mieli związków. W rezultacie plebiscytu na Mazurach przyłączono do Polski 8 gmin (5 na Powiślu i 3 na Mazurach).
Komentarze (10)
Dodaj swój komentarz