[WYWIAD] „Musimy wrócić do Europy” – minister nauki Dariusz Wieczorek na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim

W obradach wzięli udział pracownicy nauki z wiodących polskich ośrodków, dyskutując na temat procedur związanych z przyznawaniem stopni naukowych. Stąd tytuł konferencji: „Postępowania awansowe w świetle dotychczasowych doświadczeń”. Wiele emocji budzi w środowisku kwestia dostosowania polskiej nauki do realiów XXI wieku. W tym celu należy skończyć z „punktozą” – obłędnym zbieraniem punktów za publikacje naukowe oraz inne aktywności, bez których to punktów nie ma mowy o dopuszczeniu do kolejnych stopni naukowych.

Uczestnicy konferencji, fot. Łukasz Czarnecki-Pacyński

Zebrani dopytywali ministra o bazę polskich czasopism naukowych, uznawanych za odpowiednie do umieszczania w nich specjalistycznych publikacji. Dariusz Wieczorek zapewnił, że ministerstwo dostrzega te problemy, nie chce jedynie wprowadzać koniecznych zmian w sposób rewolucyjny. Zatem nowe zasady ewaluacji prac naukowych zaczną obowiązywać, po szerokiej dyskusji ze środowiskiem naukowym, od roku 2026.

Ważną kwestią jest także powrót do demokratycznych procedur wybierania kierownictwa placówek naukowych. Minister nauki zapewnił, że jest zwolennikiem jak największej autonomii uczelni – żeby to środowisko naukowe wyłaniało ze swojego grona prawdziwych liderów. Prowadzone obecnie pod patronatem Ministerstwa Nauki prace nad zmianami w ustawie o szkolnictwie wyższym odbywają się w porozumieniu ze środowiskiem, które minister Wieczorek bardzo zachęca do zgłaszania wszelkich problemów oraz przedstawiania pomysłów na uporanie się z nimi.

Od lewej: rektor UWM prof. Jerzy Przyborowski, minister nauki Dariusz Wieczorek, przewodniczący Rady Doskonałości Naukowej prof. Bronisław Sitek

Po zakończeniu konferencji minister nauki udzielił wywiadu portalowi olsztyn.com.pl.

Minister nauki w Olsztynie nie jest przypadkiem. Wielki uniwersytet to i minister znajdzie czas na przyjazd tutaj.

- Na pewno tak. Mam wrażenie, że dosyć często jestem tutaj. To rzeczywiście duży ośrodek a dzisiaj odbyła się Rada Doskonałości Naukowej, podczas której bardzo poważnie dyskutowaliśmy o tym, jak polska nauka powinna funkcjonować. Poinformowałem, że szykuje się zmiana – nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym, czekamy więc na wnioski środowiska naukowego dotyczące procedur nadawania tytułów naukowych, w jaki sposób powinny one zostać poprawione.

Słuchając wypowiedzi osób obecnych na sali można było odnieść wrażenie, że polska nauka zatrzymała się w rozwoju i nadal bazuje na jakichś bardzo dawnych ustaleniach, powziętych jeszcze gdzieś w latach 60’, a może i wcześniej, i trzeba by ją nareszcie unowocześnić. Pan minister ma nawet na to parę pomysłów.

- Tak, tak, mam pomysły a ich wprowadzenie wcale nie będzie łatwe. Bo na ogół jest tak, że każda zmiana wywołuje wielkie emocje. Na pewno trzeba system ewaluacji czyli oceny uczelni zmienić. Ta metoda obecnie stosowana jest wręcz szalona i musimy przedyskutować to ze środowiskiem naukowym. Myślę, że cała procedura nadawania tytułów naukowych, recenzje itp. naprawdę nie przystaje już do realiów współczesności i parę osób na sali mówiło dzisiaj o potrzebie unowocześnienia jej.

Pomysłów jest naprawdę dużo i polska nauka stoi dzisiaj przed dużym wyzwaniem. Bo po pierwsze musimy wrócić do Europy i być w tej Europie bardzo silni, a po drugie polskie uczelnie i polscy naukowcy muszą współpracować z zagranicą, z innymi uczelniami, bo wtedy jest to szansa na rozwój. Żeby wymyślać rzeczy, które są niemożliwe, bo wtedy jest szansa na rozwój nauki.

Podczas spotkania wspomniał Pan, że jest człowiekiem kompromisu oraz, że wierzy w polską naukę. To bardzo ważne deklaracje ze strony ministra nauki.

- Współpracujemy ze środowiskiem naukowym już blisko rok. Na pewno są tu jakieś spory, różne poglądy, różne punkty widzenia i trzeba „wydyskutować” kompromis. Na pewno go znajdziemy, bo mam wrażenie, że wszystkim zależy, żeby polska nauka się rozwijała.

Na pewno trzeba wziąć pod uwagę jedną rzecz. Rozwój polskiej nauki to nie są tylko pieniądze. To także mądrość wszystkich instytucji, żeby te pieniądze mądrze wydawać. Mądrze, czyli w sposób efektywny, rzeczywiście na naukę.

Jeżeli takie będzie rozumienie tego tematu przez nas wszystkich, to taki system wprowadzimy, żeby w tym zakresie efektywność wydatkowania środków na naukę poprawić. A wtedy też i tych środków będzie wystarczająco dużo.

Minister Dariusz Wieczorek zgodził się na rozmowę z naszą redakcją