Dziś jest: 04.11.2024
Imieniny: Karola, Olgierda
Data dodania: 2024-11-03 09:02

Aleksandra Sawczuk

Jedna z najstarszych mazurskich atrakcji. Ełcka Kolej Wąskotorowa

Jedna z najstarszych mazurskich atrakcji. Ełcka Kolej Wąskotorowa
Ełcka kolej wąskotorowa to prawdziwa gratka dla miłośników szynowego transportu
Fot. Łukasz Kozłowski / Olsztyn.com.pl

Przez lata była wykorzystywana w celach przewozu towarów, a także służyła okolicznym mieszkańcom jako środek transportu. Ełcka Kolej Wąskotorowa to jedna z nielicznych tego typu konstrukcji, która funkcjonuje do tej pory. Co prawda, obecnie pełni wyłącznie rolę atrakcji turystycznej, ale jej historia pokazuje, jak bardzo przysłużyła się mieszkańcom w trudnych, wojennych czasach.

reklama

Geneza powstania kolei

Początki Ełckiej Kolei Wąskotorowej sięgają już 1905 r. Stworzenie projektu konstrukcji zrodziło się z pomysłu ówczesnego starosty powiatu ełckiego – Carla Sauermondta. Głównym celem inwestycji miały być korzyści gospodarcze i militarne, ponieważ władze borykały się z brakiem transportu, a na terenie Europy trwały niesnaski polityczne.

Prace budowlane rozpoczęły się w 1912 r. Za realizację zlecenia odpowiedzialne było berlińskie przedsiębiorstwo Lenz. Ze wstępnych ustaleń wynikało, iż linia kolejowa będzie miała zasięg 42 km i przebiegnie na odcinku Ełk – Turowo (wieś w powiecie nidzickim). Utrudnienia zaczęły się pojawiać na terenach o wyższym nachyleniu. Konieczne było posłużenie się specjalistycznymi, szerszymi szynami, które były w stanie zapewnić odpowiednie funkcjonowanie torów.

Koniec prac nastąpił w 1913 r. Ełcki transport kolejowy ruszył pełną parą. Podczas procesu budowlanego region odniósł również korzyści w postaci dodatkowych elementów infrastruktury, takich jak: wiadukty drogowe w okolicy Kalinowa czy żelbetonowy most wiodący przez rzekę Ełk.

Straty wojenne

Mieszkańcy nie nacieszyli się zbyt długo możliwością podróżowania. Ruch kolei został wstrzymany przez wybuch I wojny światowej. Skala zniszczeń infrastruktury okazała się niewyobrażalna. Wycofująca się wówczas, po przegranej bitwie pod Tannenbergiem, armia rosyjska wywiozła cenny tabor kolejowy.

Niemcy niemal od razu przystąpili do odbudowy konstrukcji. Ruch towarowy przywrócono już w roku 1915, natomiast pasażerski wystartował trzy lata później. Przejazdów nie organizowano jednak z dużą częstotliwością. Pociągi kursowały jedynie w dni powszednie: jedna para do Turowa i dwie do Zawad.

Rozwój gospodarczy wpłynął na rozruch

W latach 30-tych Ełcka Kolej Wąskotorowa przeżyła swój okres świetności. Duże znaczenie w tej kwestii miał rozwój gospodarczy, który spowodował wzmożony przewóz węgla, płodów rolnych, nawozów czy wielu innych surowców. W efekcie pracownicy kolei zdecydowali się na uruchomienie dodatkowych kursów.

Okres II wojny światowej, na szczęście, nie przyniósł powtórnie wielkich szkód w ełckiej infrastrukturze. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że kolej w tamtejszym czasie bardzo dobrze prosperowała. Aż 39 pracowników cieszyło się w tej branży stabilnym, etatowym zatrudnieniem.

W roku 1933 Ełcka Kolej Wąskotorowa przewiozła 59 tys. pasażerów oraz 31 tys. ton towarów.

Najważniejsze etapy

Warto wspomnieć, iż po zakończeniu II wojny światowej inwestycja została przejęta przez Polskie Koleje Państwowe. Rozwój następował w zaskakującym tempie. W latach 50-tych w skali roku przewożono ok. 350 tys. pasażerów oraz 40 tys. ton towarów. Dodatkowo, nazwę kolejki zmieniono na Ełcką Kolej Dojazdową.

W 1991 r. inwestycja znalazła się w rejestrze zabytków. Trzy lata później na terenie obiektu powstał skansen, co wpłynęło na zwiększenie częstotliwości kursów turystycznych. Podjęte działania miały również wpływ na ograniczenie standardowego ruchu osobowego i towarowego. Z czasem stan techniczny niektórych elementów konstrukcji zaczął się pogarszać.

9 czerwca 2001 r. władze podjęły decyzję o zawieszeniu przewozów na całej linii wąskotorówki. Kilka miesięcy później kolej trafiła pod skrzydła ełckiego urzędu miasta. Przywrócono wówczas nazwę „Ełcka Kolej Wąskotorowa”, a także działalność turystyczną. W kolejnych latach duży nacisk kładziono na modernizację infrastruktury.

Od lat zachęca turystów

W 2014 r. wąskotorówkę przejęło Muzeum Historyczne w Ełku. Cztery lata później zapadła decyzja o przeniesieniu siedziby muzeum do budynku dworca. Następnym etapem stało się otwarcie Parku Odkrywców Kolei.

Od kilku sezonów turyści mogą w okresie wiosenno-letnim korzystać z atrakcji oferowanych przez Muzeum Historyczne Ełku. Program obejmuje przejazd zabytkową kolejką, a także rozrywki dla amatorów gier strategicznych oraz natury. Na terenie muzeum znajdują się również zbiory z zakresu historii regionu oraz wystawa poświęcona kolejnictwu.

Jak podaje serwis samorządowy Polskiej Agencji Prasowej „w sezonie 2022 r. z przejazdów pociągami Ełckiej Kolei Wąskotorowej skorzystało 16 660 osób”.

Komentarze (4)

Dodaj swój komentarz

  • Bida i trochę mułu 2024-11-03 19:40:55 31.0.*.*
    A Olsztyn może się pochwalić co Mariusz kupił albo inaczej podatnicy... wagon z 45! szczyt możliwości Olsztyna 😂
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 2 1
  • GOŚĆIÓ 2024-11-03 17:27:20 5.184.*.*
    NALEŻY ....reaktywować a nawet odbudować kolej wąskotorową ...tą pasażerską i tą towarową ....kto przeciw ma z liścia kto za to go kochamy i pomagamy ..kto niewie to go nawrócimy
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 2 0
  • Maszynista 2024-11-03 13:45:04 88.156.*.*
    Pytanie brzmi, skoro artykuł jest o wąskim torze dlaczego w nagłówku są parowozy normalnotorowe Ol49 i Ty2? Bo większe, efektowniejsze? Kolejnictwo na każdym rozstawie toru jest piękne, ale wypadałoby najpierw wiedzieć o czym się pisze i czym uzupełnia artykuły.
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 3 0
  • karol 2024-11-03 10:25:09 79.184.*.*
    Turowo (powiat nidzicki)? To błąd. To nie o te Turowo chodzi zdecydowanie. Chodzi o wieś która jest obecnie przy granicy województw w-m i podlaskiego, gm. Kalinowo, pow. ełcki.
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 1 0

www.autoczescionline24.pl