"Kant i jego czasy" w Olsztynie. Takiej konferencji jeszcze nie było!

Kant był geniuszem filozofii. I właściwie można byłoby już postawić kropkę. Ale ta historia, w której Kant gra pierwsze skrzypce, jest znacznie ciekawsza. Nie kończy się na jednym zdaniu. To do dziś żywa legenda, wielki myśliciel i… ekscentryk. Miał swoje rytuały, które celebrował przez lata, stronił też od kobiet i na pewno od podróży. Całe życie spędził w Królewcu, z którego wyjechał zaledwie kilka razy.

Mógł wybrać każdy kierunek świata, odwiedzał tylko Warmię i Mazury. Dlaczego? Między innymi na to pytanie odpowie 14-15 listopada konferencja "Kant i jego czasy" organizowana w Olsztynie. To bogate w obrazy, dźwięki i słowa podsumowanie Roku Immanuela Kanta obchodzonego na Warmii i Mazurach z okazji 300. rocznicy urodzin filozofa.

- Kant jest dla mnie jak szwajcarski zegarek! Jest dokładny, niezawodny, punktualny. To synonim wysokiej jakości wśród filozofów – zauważa Agnieszka Markowicz, której wystawę „Sąd Kanta/Verstand” będzie można oglądać we foyer Auli im. Anny Wasilewskiej, gdzie rozpocznie się konferencja.

Agnieszka Markowicz czuje Kanta jak mało kto. Teraz filozof to dla niej kolejna twórcza inspiracja, po Koperniku, który niesutannie jej towarzyszy. Artystka zajmuje się malarstwem, rzeźbą i formą przestrzenną. 

Pierwszy dzień konferencji w myśl Kanta wprowadzi nas nie tylko sztuka wizualna Agnieszki, ale również muzyka, którą zaserwuje jazzowe Trio Arona Bluma. Później będzie można bliżej poznać konotacje Kanta z naszym regionem, głębiej wejść w jego filozofię i przenieść się w jego czasy, chociażby do Królewca. Tu Kant nie tylko żył, ale i pracował na uniwersytecie. O dawkę wiedzy zadbają nie tylko prelegenci z różnych zakątków Europy, ale i wystawy, które będą na wyciągnięcie ręki tego dnia.

- Sprawa z Kantem jest i ciekawa, i nieoczywista. Na Warmii i tuż obok, w zasadzie pod wspólnym niebem, dokonały się dwie wielkie nowożytne rewolucje intelektualne. To rewolucja Mikołaja Kopernika, astronoma z Fromborka oraz tzw. przewrót kopernikański w filozofii, którego autorem jest właśnie Kant,  filozof z Królewca – zauważa Marcin Kapłon, wicedyrektor Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie.

I dodaje: - Obu intelektualistów dzieli co prawda ok. 200 lat i ok. 70 km, ale łączy wielka odwaga w myśleniu  i dociekaniu natury wszechświata. A kiedy dodamy, że to Warmia i Mazury są jedynymi terenami obecnej Unii Europejskiej, które odwiedzał Kant, a w Olsztynie znajduje się mnóstwo archiwalnych zbiorów związanych z nim i z królewieckim uniwersytetem, to mamy uzasadnienie o ustanowieniu bieżącego roku Rokiem Immanuela Kanta na Warmii i Mazurach.

Perspektywa, refleksje i znaczki

Drugi dzień, 15 listopada, to dwa wydarzenia. Pierwsze pod hasłem „Wczoraj i dziś” odbędzie się w Archiwum Państwowym w Olsztynie. To miejsce nieprzypadkowe. Znajdują się tu liczne archiwalia królewieckie, obejmujące niemal  3 tys. metrów akt, w tym są zbiory dotyczące uniwersytetu w Królewcu. Wśród nich znajdują się dokumenty podpisane przez samego Kanta, który był rektorem uczelni.

- U nas tematyka wykładów nawiązywać będzie zarówno do postaci filozofa z Królewca, jak też roli i miejsca kantowskiej filozofii z perspektywy czasów współczesnych. Wspólnie podejmiemy próbę jak najszerszego ujęcia tematów, w których twórczość i postać Immanuela Kanta odcisnęły niezatarte piętno – zaprasza Norbert Kasparek, dyrektor Archiwum Państwowego w Olsztynie.

I dodaje: - Odwiedzimy m.in. seminarium litewskie na Albertynie, porównamy poglądy Kanta z postulatami jego krytyka, Jana Władysława Śniadeckiego, a także powrócimy do obchodów 100-lecia wydania „Krytyki czystego rozumu”. Przeanalizujemy również znaczenie wykształcenia i erudycji na charakter i styl XVIII-wiecznej literatury oraz wpływ Kanta na rozwój psychologii niemieckiej pierwszej połowy XIX wieku. Nie zabraknie refleksji dotyczących Leibniza, Newtona oraz zagadnień związanych z rolą myśli Kanta w procesie kształtowania się społecznej gospodarki rynkowej. 

Uczestnicy wydarzenia przyjrzą się również znaczkom pocztowym z wizerunkiem Kanta, które przedstawi Kazimierz Wosiek.

Dialog czyni cuda

Drugie wydarzenie „Dialog – rozum – tolerancja” odbędzie się w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie też 15 listopada.

-  U nas   tematem  przewodnim  będzie tolerancja, w wielu jej wymiarach i odsłonach. To jedna z najważniejszych wartości, o których warto rozmawiać w dzisiejszym świecie, szczególnie na Warmii i Mazurach, regionie od zawsze będącym na styku ludzi z różnych kultur i o różnych poglądach – zwraca uwagę Anita Romulewicz z WBP w Olsztynie. -  Kant z pewnością nie używał bezpośrednio słowa tolerancja i choć można by się spodziewać po filozofie jedynie wielkich słów, to w swoich pracach dał nam wiele cennych wskazówek, jak powinniśmy żyć w różnorodnym społeczeństwie, otwartym na Europę i świat.

Biblioteka zaprosiła niezwykłych gości, którzy podzielą się swoimi doświadczeniami na temat tolerancji w duchu Kanta.

- Pastorka Monika Zuber przedstawi referat o konieczności posługiwania się zawsze własnym rozumem, a profesor Stanisław Goldstein wskaże, czym jest tolerancja, czym akceptacja i czy możemy siebie nazywać tolerancyjnymi.  Mazur, luteranin i jednocześnie kapelan Dawid Banach opowie, jak wartościowy dialog może czynić cuda w   lokalnych   społecznościach,   a   dr   Kamila   Kamińska, wrocławska działaczka i animatorka o tym, jak  mądrze pracować z młodym pokoleniem, by nikt nie czuł się wykluczony – zapowiada Anita Romulewicz.

I dodaje: - W programie znajdą się też dwie oferty praktyczne. To chociażby popołudniowy wykład plenerowy z regionalistką i rzewodniczką Magdaleną Malinowską, która jak nikt potrafi odkrywać historię w miejscach niewidocznych gołym okiem. Zabierze ona chętnych na spacer śladami olsztyńskich miejsc wiązanych z tolerancją i potrzebami akceptacji.

Szczegółowy program konferencji znajduje się na stronie ceik.eu

Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny, ale żeby mieć pewne miejsce, uzupełnij formularz. 

Organizatorem konferencji jest Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Współorganizatorzy: Archiwum Państwowe w Olsztynie, Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie, Warmińsko-Mazurski Kopernikański Instytut Kultury i Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie.