Powstała w 1243 roku diecezja warmińska była jedną z czterech diecezji erygowanych na terenach zamieszkałych przez plemiona pruskie. Na jej obszarze wydzielono trzecią część terytorium, które stanowiło uposażenie biskupa i kapituły katedralnej i które zaczęto nazywać dominium warmińskim lub Warmią. Terytorium to zamieszkiwane było przez plemiona Warmów, Natangów i Galindów. Pozostała część diecezji przez 223 lata (do II pokoju toruńskiego) zarządzana była gospodarczo i militarnie przez państwo krzyżackie.
Na mocy traktatu pokojowego, zawartego w Toruniu w niedzielę 19 października 1466 między Polską a zakonem krzyżackim (tzw. II pokój toruński), kończącego wojnę trzynastoletnią, trwającą w latach 1454–1466, Królestwo Polskie odzyskało Pomorze Gdańskie z Gdańskiem, Ziemię Chełmińską i Ziemię Michałowską oraz uzyskało Warmię i Powiśle z Żuławami, a w ich obrębie miasta pruskie, m.in. Malbork i Elbląg. Wszystkie te ziemie nazwano Prusami Królewskimi. Pozostałe ziemie Zakonu tj. wschodnia część Prus (ze stolicą w Królewcu) pozostała przy Krzyżakach jako lenno polskie. Pokój toruński II ustalił na 306 lat północno-zachodnie granice Polski. Oryginał dokumentu przechowywany jest na zamku w Lidzbarku Warmińskim.
Prusy Królewskie uzyskały w 1466 roku szeroki samorząd terytorialny, a także własny sejmik generalny. Warmia zachowała pewną autonomię, a biskupi warmińscy z kapitułą katedralną byli tu wyłącznymi gospodarzami świeckimi. Warmia w tym okresie miała lepsze warunki rozwoju gospodarczego i większą swobodę w zarządzaniu gospodarką niż w okresie krzyżackim.
Znalazło to odzwierciedlenie w rozwoju kultury, sztuki i oświaty – wielu spośród biskupów warmińskich było wybitnymi postaciami życia religijnego, społecznego, kulturalnego i politycznego (np. Jan Dantyszek, Stanisław Hozjusz, Marcin Kromer, Ignacy Krasicki). Biskupi warmińscy zasiadali w Senacie Rzeczypospolitej, a od 1508 r. byli także prezesami ziem pruskich i z tej racji zwoływali sejmiki generalne Prus Królewskich.
Część z tych wybitnych postaci miasto postanowiło przypomnieć na specjalnych zakładkach do książek, które trafiły do filii Miejskiej Biblioteki Publicznej. Będą także dostępne podczas związanych z obchodami wydarzeń, które finansuje lub współfinansuje Samorząd Olsztyna.
Na zakładkach wspominamy Mikołaja Kopernika, Ignacego Krasickiego, Jana Dantyszka, Stanisława Hozjusza, Feliksa Nowowiejskiego, Ericha Mendelsohna, Marcina Kromera, Seweryna Pieniężnego młodszego oraz Tadeusza Nowakowskiego. Na każdej z kart, poza wizerunkiem postaci, jest jej biogram.
Komentarze (0)
Dodaj swój komentarz